Bu gemiler geldikçe açık ka-pan-maz!
Dış ticaret açığı 2012’de yumuşak fren ve İran’a gönderilen altınlar sayesinde yüzde 20 düşüşle 84 milyar dolara indi. Açık, hedeflerin altında kaldı. Ancak dün İzmir’e yanaşan gemi iyileşmenin ‘saman alevi’ gibi olacağını gösterdi.
Türkiye ekonomisinin yumuşak karnı dış ticaretteki açık, 2012’de ekonomideki yavaşlamaya pararel olarak geriledi. Dış ticaret açığı yüzde 20.7 düşüşle 84 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2011’de açık 105.9 milyar dolar olmuştu. Böylece dış ticaret açığı 84 milyar dolarla Orta Vadeli Program’da (OVP) yer alan 90 milyar dolarlık hedefin altında kaldı. Dış ticaretteki 20.7 milyar dolarlık iyileşmede, ekonomik büyümede frene basılmasının yanı sıra İran’a doğrudan ya da dolaylı olarak yapılan 11.3 milyar doların üzerinde altın ihracatı etkili oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ihracat 2012’de bir önceki yıla göre yüzde 13.1 artışla 152.56 milyar dolar, ithalat yüzde 1.8 düşüşle 236.54 milyar dolar oldu. OVP’de ihracatın 149.5 milyar dolar, ithalatın 239.5 milyar dolar olması bekleniyordu. Dış ticaret açığı Aralık’ta da 7.18 milyar dolar ile 9 milyar dolarlık beklentinin oldukça altında kaldı.
Dış ticaretin beklentilerden düşük gelmesinde Aralık ayında ithalatta neredeyse tüm kalemlerde görülen düşüşün etkili olduğunu belirten Ata Yatırım Ekonomisti Elif Gülay Girgin, “Cari açık anlamında iyi bir haber. Yılı 2011’deki 70 milyar dolarlı rakamlardan 51 milyar dolara düşerek tamamlayacağız ancak bir taraftan veri ekonomik aktivite anlamında beklenen canlanma işaret etmiyor” dedi.
Ekonomide canlanma sinyali yok
İran’a Aralık ayında azalan altın ithalatına karşın dış ticaret açığındaki iyileşmenin sürpriz bir şekilde sürdüğüne dikkat çeken BGC Partners ekonomisti Özgür Altuğ da “Aralık ayı dış ticaret gerçekleşmeleri beklentilerden oldukça iyi geldi. Burada ana neden ithalatın beklentilerin oldukça altında kalması. Beklentilerin altında ithalat ise ekonomik aktivite açısından kötü ancak devam eden dengelenme süreci açısından iyi bir haber” dedi ve şöyle devam etti: “Tüm bu gelişmelerle Aralık’ta cari açığın 5.3 milyar dolara gerileyerek 12 aylık kümülatif açığı 51.9 milyar dolardan 50.6 milyar dolara çekeceğini öngörüyoruz.”
İthal saman talebi karşılamıyor!
Saman fiyatlarının kilogramının 120-130 kuruşa kadar çıkması ithalatı patlattı. Hatta çiftçilerden gelen talep o kadar arttı ki ithal saman bile yetersiz kalmaya başladı. Son olarak dün İzmir’deki 515 bin 645 sığır için Ukrayna ve Bulgaristan’dan bin 529 ton saman ithal edildi. Ancak kentte, 7 bin tonluk saman ihtiyacı olduğu ve bu partinin yetmeyeceği belirtildi. Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Müdürü Abdullah Kutlu, şu ana kadar 50 bin tonluk ithalat için yurtdışı bağlantılarının olduğunu kaydederek, ”Gürcistan’dan, Bulgaristan’dan, Ukrayna’dan bağlantılarımız oldu, belki İtalya’dan da gelecek. Çiftçimizin ne kadar samana ve kaba yeme ihtiyacı varsa biz bunu getireceğiz” dedi. Kutlu, toplam talebin 100 bin tonu geçmeyeceğini tahmin ettiğini söyledi. Üreticinin kârlı görmediği için buğday ekiminden vazgeçmesi, geçen yıl olumsuz iklim koşulları nedeniyle rekoltenin düşük olması samanın fiyatını dört kat artırınca ithalatın yolu açılmıştı.
11.3 milyar dolarlık İran altını makası daralttı
Yaptırımlar nedeniyle zor durumda olan İran’ın Türkiye’ye sattığı doğalgazı altına çevirerek ülkesine götürmesi, dış ticaret dengesine olumlu yansıdı. ABD ile Türkiye arasında gerilime neden olan bu alışveriş, dış ticarette makasın daralmasını sağladı. 2012 yılında Türkiye’nin altın ihracatı 2011’e göre yüzde 805 artışla 13.34 milyar dolara yükselirken, ihracatın 6.53 milyar doları İran’a, 4.6 milyar doları Birleşik Arap Emirlikleri’ne gerçekleştirildi. Ancak sektör kaynakları altın resmi olarak Birleşik Arap Emirlikleri’ne gidiyor olsa da Dubai üzerinden tekrar İran’a yöneldiğini belirtti.
Ambargolara rağmen İran’ın Türkiye ile olan altın ticareti ABD’yi rahatsız etmişti. Bu yüzden Washington, İran’a uygulanan yaptırımları altın ihracatını da kapsayacak şekilde genişletti. Türkiye ise bu kararın ABD’yi bağlayacağını ve doğalgaz karşılığında İran’a altın vermeye devam edeceklerini açıkladı. Bu yüzden Ankara-Washington hattı gerildi...
