Yüzyıl Savaşları; İngiltere ile Fransa arasında XIV. yüzyılın ilk yarısında başlayıp XV. yüzyılın ilk yarısına kadar süren seri halindeki savaşlara verilen addır. Bu savaşların çeşitli sebepleri arasında en önemlisi İngiltere kralı III. Edward’ ın; Fransız tahtının da varisi olduğunu ileri sürmesi ve bu konuda direnmesidir. Bu direnme yüzünden İngiltere ile Fransa arasında başlayan savaş, aralıklarla 116 yıl devam etmiştir. Nesilden nesile geçen yüz yıl savaşlarının, gerçekte, çarpışma sürelerinin toplamı 55 yıl, mütareke sürelerinin toplamı da 60-61 yıldır.
III. Edward, haklarını zorla almaya karar vererek Fransa’ya savaş açtı. İngilizler, Fransa’ya asker çıkardılar. Ülkenin kuzeybatı bölgelerini kolaylıkla ele geçirdiler. Fransız donanması «Ecluse» limanında İngiliz donanmasının baskınına uğrıyarak mahvoldu. Fransız topraklarında ilerliyen III. Edward; Normandiya’yı ele geçirdi, burayı yakıp yıkarak, Paris yakınlarına kadar gelip dayandı. Yıllarca bu şekilde devam eden savaş, bir ara Fransızların yüzüne güldü. İngilizler bir parça geri çekildilerse de; İyi Jean adlı Fransız kralı zamanında yeniden hücumlara geçtiler. Calais limanını zaptettikten sonra Manş denizine hakim olarak, Fransa’ya asker göndermekte hiçbir zorlukla karşılaşmadılar. Fransız askerlerinin çoğunu disiplinsiz, ücretli yabancılar, özellikle Cenevizliler teşkil ediyordu. İngiliz ordusu ise disiplinli ve iyi eğitim görmüştü.
Savaş böylece sürüp giderken Avrupa’yı amansız bir veba salgını sardı. «Kara ölüm» adı verilen bu salgın sebebiyle ve Papa’nın da aracılığıyla, iki taraf mütareke yapıp bir süre savaşa ara verdiler. 1356 yılında III. Edward’ın oğlu Prens de Gal, İngiliz ordusunun başında, güney Fransa’dan, yeniden hücuma geçti. Bu prens daima kara bir zırh giyer, bu yüzden de «Kara Prens» diye anılırdı. İyi Jean; İngiliz ordusunun karşısına çok daha üstün kuvvetlerle çıktı. İki taraf Poitiers’de karşılaştılar. Kara Prens, İyi Jean’ın üstün kuvvetlerinden çekinerek ona, çok iyi şartlarla bir mütareke teklif etti. Buna karşılık, yurduna dönebilmesi için yol istedi. İyi Jean, bu teklifi kabul etmeyerek düşmanına saldırdı. Çaresiz kalan İngilizler, can korkusuyla pek kahramanca dövüştüler. Fransız kralı, oğlu ile beraber, esir düştü ve İngiltere’ye götürüldü. Bu olay üzerine Fransa’da büyük karışıklıklar meydana geldi. Fransa, birçok toprak ve Calais limanını da vermek suretiyle, 1360′ta barış imzalamak zorunda kaldı. Bu barışın Fransa için tek iyi tarafı, İngiliz krallığının, Fransız tacından feragat etmesiydi. Karışıklıkların sürüp gittiği bir sırada, İngiltere’de esir bulunan İyi Jean, 1364 yılında öldü.
Jean’ın yerine V. Charles kral olmuştu. Bu kral İngilizler’in elindeki toprakların çoğunu geri aldı. VI. Charles zamanında, Fransa’nın yeniden iç kavgalarla sarsılmasından faydalanan İngiltere kralı V. Henri yeniden Fransa’ya hücum etti. Bu savaşlar sonunda imzalanan barış antlaşmasına göre V. Henri, aynı zamanda Fransa veliahtı oluyordu ve onun ölümünden sonra İngiltere ile birlikte Fransa’nın da kralı olacaktı. Anlaşmadan iki yıl sonra her iki kral da ikişer ay aralıkla öldüler. Bunun üzerine V. Henri’nin oğlu VI. Henri, Paris’te İngiltere ve Fransa kralı ilan edildi. Diğer taraftan asıl Fransız veliahtı Charles da, Bourges şehrinde VII. Charles ünvanıyla kral ilan edildi. Durum yeniden gerginleşti ve savaş tekrar başladı. İngilizler, Paris’e girip, Loire nehrine kadar ilerlediler. Artık bütün kuzey Fransa ellerindeydi. Nihayet Loire bölgesinin kilit noktası olan Orleans’ı kuşattılar. Bu kalenin zaptı, Fransa’nın tamamen çökmesi ve elden gitmesi olacaktı. Bu olay o zamana kadar uyuyor görünen Fransız vatanseverliğini birden uyandırdı. Özellikle köylüler ve halk yığınları şahlandılar. Bu sırada Jean d’Arc adlı genç bir Fransız köylü kızı, İngilizler’i yurttan kovmak için, kendisinin Tanrı tarafından bu işle görevlendirildiğini ileri sürerek köylülerin başına geçti. VII. Charles’ın yanına gidip ondan da bir miktar asker aldı. Kuvvetleriyle birlikte Orleans’a geldi. Kuşatılmış şehri kısa zamanda düşmandan kurtardı. Daha başka zaferler de kazandı. Nihayet 1444′te İngilizler mütareke istemek zorunda kaldılar. Charles, bu mütarekeden faydalanıp ordusunu yeni baştan düzenledi. Sonra, Calais hariç, bütün ülkeyi düşmandan temizledi. 1453 yılında sona eren «Yüzyıl Savaşları»nın en önemli sonucu, Fransa’da ulusal birliğin tam ve kesin bir şekilde yerleşmesi olmuştur.
