Herhangi bir sebeple burun zarının gıcıklanması sonucu solunum kaslarının birdenbire kasılmasıyla ağız ve burundan hızlı,gürültülü soluk boşalması olayı,hapşırma olarak tanımlanır.Daha basit bir ifadeyle,ani,irade dışı,sesli bir şekilde ağızdan ve burundan nefes vermektir.Burun kanallarındaki sinirlerin uyarılması sonucu oluşan bu psikolojik reaksiyonda,sinirlerin uyarılma nedenleri değişiktir.En sık nedeni alerjik etkilenmedir ama toz,duman,parfümler hatta aniden ışığa bakma gibi başka birçok nedeni de vardır.
Nefes alırken burnumuzdan geçen hava onun dar kanallarından türbülans oluşturarak geçerken hem ısısı ayarlanır hem de içindeki toz burada filtre edilir.Hapşırmamıza neden olacak bir uyaran söz konusu olduğunda sinir uçlarının ikaz göndermesiyle burnumuzdan önce,bizim pek farkına varmadığımız bir salgı gelir.Bu salgının ardından beynimize giden ikazla,baş ve boynumuzdaki kaslar uyarılarak ani nefes boşanması yaşanır.Ses tellerinin olduğu bölüm önce kapanır ve buradaki havanın basıncı iyice yükselir,sonra aniden açılarak hava yüksek bir sesle dışarı verilir.Tabii beraberinde burnumuzdaki toz gibi yabancı maddeler ve soğuk algınlığı yaratan mikroplar da.Ancak tıp bilimi,hapşırmayla yayılan mikropların,elle yayılanlardan çok daha az olduğu saptanmıştır.
Uyku sırasında özellikle rüya safhasında sinir sisteminin bazı elemanları kapalı olduğundan normal şartlarda hapşırma olmaz.Uyarı çok kuvvetli ise olabilir ama anında uyanılır ancak bu beyin tarafından tehlike olarak algılanmaz;uyurken ayağını gıdıkladığımız kişinin ayağını çekip,arkasını dönüp,uyumaya devam etmesi gibi.
Hapşırma refleksinin detayları tam bilinmese de kesin olarak bilinen bir şey vardır:Hapşırırken gözlerini açık tutamazsınız.Bunu bilimciler,vücudumuzda bir acı veya ağrı duyduğumuzda gözlerimizi kapatmamıza bağlar.Kibarlık olsun diye hapşırığı tutmaya çalışmak ise kesinlikle tavsiye edilmez;çünkü beyin kanaması gibi ciddi bir risk vardır.
