Bilgisayar başında saatlerce hiç kıpırdamadan çalıştınız, birden susadınız ve mutfağa gitmek için kalktınız… ya da kalkamadınız çünkü bacağınız karıncalanıp uyuşmuş. Bu durumu yaşamayan yoktur. Kol ya da bacak uzun süre ters pozisyonda tutulunca, uyuşup karıncalanır. Peki, bunun nedeni nedir?
Başlıca neden, çevresel sinirler üstündeki basınçtır. Beyin, kol ve bacaklardaki çok sayıdaki sinirden sürekli mesaj alır. Bu mesajları gönderen sinirler, tür ve kalınlık açısından farklılık gösterirler ve bu yüzden çok hafif derecede de olsa herhangi bir hasara verdikleri yanıt değişir. Mesela, uzun süre bacak bacak üstüne attığımızda, ayağa giren ve dizin iç kısmında yüzeye yakın olan sinir, altta kalan bacak tarafından sıkıştırılır ve bazı liflerin çalışması bir ölçüde aksar. Omurilik hücreleri ve beyin, gelen mesajları hatalı bir bileşimde almaya başlar ve beynimizin bilinçli bölümüne aktardıkları duyumlar düzensizleşir. Karıncalanma biçimindeki duyuyu ileten sinirler daha etkili biçimde çalıştıklarından, yalnızca bu sinirlerin ilettiği mesajlar geçerli olur.
Karıncalanma, etkilenen kol ya da bacağı, söz konusu sinir ciddi biçimde hasar almadan daha rahat bir konuma getirmemiz için bizi uyarır, öte yandan karıncalanma hastalık belirtisi de olabilir. Beyin ve omurilikte sinirlerden gelen mesajları çözümleyen bölgeler hasar aldığında da karıncalanma hisse dilebilir. Ancak böyle ciddi durumlarda karıncalanma süreklidir ve nedene bağlı olmak üzere başka belirtilerle birlikte görülür. Bu özellik, ciddi bir hastalık belirtisi olan karıncalanmayı, herkesin zaman zaman hissettiği zararsız türünden ayırmakta yardımcı olur.
Sinir hastalıklarının çoğu zaman zaman karıncalanmaya neden olabilir. Bunlar sinirlerin iltihabı, zehirli maddeler, şeker hastalığı ya da daha ender olarak bedendeki bir kanserin uzak etkisine bağlıdır. Karıncalanmanın nedeni, hasarın değişik türdeki sinir liflerinin işlevlerini farklı düzeylerde engellemesi sonucu beyinin karmaşık mesajlar almasıdır. Genellikle bu hastalıklar birçok sinire birden zarar verdiğinden karıncalanma iki bacakta ya da kol ve bacakların hepsinde birden olur ve hastanın pozisyon değiştirmesiyle de geçmez.Kemikler ya da dokular tarafından sıkıştırılan sinir de zarar görebilir. Bu duruma daha çok el bileğinde, median* sinirin kemik ve eklem bağlarından oluşan bir tünelden geçmesi sırasında sıkıştırılması nedeniyle rastlanır. Sonuç, tıpkı gece yarısı ya da örgü gibi bir el işiyle uğraşırken ortaya çıkan karıncalanmaya benzer. Bu sık görülen duruma, Karpal Tüne! Sendromu adı verilir.
Yetersiz kanlanan bir bölgede bulunan sinirin bazı lifleri hafifçe zarar görebilir ve tıpkı baskıya uğradığındaki gibi karıncalanma yapar. Sol kolda karıncalanma kalp krizi sırasında da görülebilir. Kalpten gelen mesajları çözümleyen omurilik bölgesi aşırı uyarılır ve kalpten gelen ağrı mesajları çok şiddetli olduğundan yayılır. Beyin bunu, sanki durum kolu da içine alıyormuş gibi yorumlayıp karıncalanma duygusu yaratır.
Ayrıca dolaşım bozukluklarının da karıncalanmaya neden olduğu unutulmamalıdır. Bir başka karıncalanma nedeni, B12 vitamini eksikliğine bağlı kansızlıktır. Pernisiyöz Anemi adı verilen bu hastalık, hastaya belirli aralıklarla B12 vitamini verilerek tedavi edilir.
