NASA, Grail projesinde yer alan Ebb ve Flow adındaki iki uzay aracının, Pazartesi günü Ay’ın kuzey kutbundaki bir tepeye çakılacaklarını belirtti. Çarpışma, TSİ Salı günü 00.28’de gerçekleşecek. Uzay araçları, yaklaşık 6 bin km hızla, 20 saniye arayla Ay’a çarpacak. NASA (ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi), yörüngesinde yerçekimi haritası çıkaran iki uzay aracının, görevlerinin sona ereceği 17 Aralık günü Ay’a çakılacaklarını açıkladı. Amaç, Ay’ı oluşturan bileşikleri ve yerin altındakileri incelemek. Böylece, NASA Ay’ı ikinci defa vurmuş olacak.
Yetkililer, iki uzay aracının çarpacağı noktanın eski Ay görevlerinde yer alan uzay araçlarının indiği noktalardan uzak olduğunu, böylece tarihi önem taşıyan yerlerin zarar görmeyeceğini ifade etti. NASA’nın 496 milyon dolar bütçeli Grail görevi, Eylül 2011’de hayata geçerken, iki yörünge aracı Ebb ve Flow üç ay sonra Uzay’a ateşlendi. O günden bu yana Ay’ın etrafına vızır vızır dönen uzay araçları, Dünya’nın uydusudaki yerçekimi alanını hiç olmadığı kadar detaylı bir şekilde haritaya döktü.
NASA’da görevli bilim adamları, çarpışmanın Dünya’dan görülemeyeceğini, “Ebb ve Flow (Med ve Cezir)’ adlı ikiz uzay araçlarının bir krateri oyamayacak ya da çok fazla toz kaldırmayacak kadar küçük olduğunu söyledi. Yetkililer, çarpışma sayesinde Ay’a kurdukları Apollo iniş sahasının uzağındaki bir Ay dağını inceleme fırsatı bulacaklarını dile getirdi.
Florida’daki Cape Canaveral askeri üssünden 10 Eylül 2011′de fırlatılan Med ve Cezir uzay araçları 3,5 ay süren yolculuğun ardından Ay’ın yörüngesine yerleşmiş, oradaki değişken yer çekimi alanlarını ölçmüş ve yüzeyde sanılandan fazla aşınma olduğunu kanıtlamıştı. Grail projesinin baş müfettişi ve ABD’nin Massachusetts Institute of Technology (MIT) Üniversitesi’nde akademisyen olan Maria Zuber, “Ebb ve Flow’un, Ay’ın toz haline gelmiş yüzeyini detaylı bir şekilde ortaya çıkardığını” belirtti. Space.com’a konuşan kadın gök bilimci, “Elde edilen bulgulardan, Dünya, Mars, Merkür, Venüs ve Ay’ın eski zamanlardan sanıldığından çok daha fazla meteor yağmuruna maruz kaldığını anladıklarını” belirtti.
YAKITLARI TÜKENDİ
Grail görevinin ana kısmını oluşturan Mart-Mayıs 2012 döneminde, Ebb ve Flow Ay’ın yüzeyine 55 km mesafeye kadar yaklaştı. Görevin süresi uzatılan bölümlerinde, uzay araçları yüzeye 23 km kadar yakın bir mesafeye geldi. Ay’ın etrafında yakın mesafeden yapılan dönüşler, son derece detaylı yerçekimi haritası elde edilmesini sağladı. Zuber, Pazartesi günü yakıtları biten uzay araçlarını kuzey kutup noktası civarında yüzeye çarpacaklarını, kontrollü olarak Dünya’dan gerçekleştirilecek çarpışmanın, Ay’daki tarihi yerlere zarar verme olasılığının çok düşük olduğunu belirtti. Zuber’in verdiği rakama göre, Apollo ve keşif görevlerinde yer almış uzay araçlarının indiği bölgelerin zarar görme olasılığı 1 milyonda 8.
MANEVRA YAPILDI
NASA yetkilileri, bu sabah yapılan ayarla, Ebb ve Flow’un çarpacakları tepeye yönlendirildiklerini belirtti. Söz konusu çıkıntı, aslında bir kratetin kenarında bulunuyor. California’daki Jet İtiş Gücü Laboratuvarı’nda çalışan Grail görevinin yöneticisi David Lehman, “Tamamen parçalara ayrılacaklar… Çarptıkları yüzeyde küçük delikler oluşturacaklar” dedi. Gerçekleşecek olan çarpışmayla, krater kenarının parçalanması, böylece kraterin mekanik özellikleriyle Ay’ın bileşikleri hakkında daha fazla bilgi edilmesi amaçlanıyor. Ayrıca, uzay araçlarının ortaya daha önceden Ay’da keşfedilen buz halinde su ortaya çıkarıp çıkarmadığı gözlemlenecek. Gözlemi, Ay Yörünge Keşif Aracı (LRO) yapacak. Zuber, Dünya’dan gözlem yapmak isteyecek amatör gök bilimcilerin böyle bir şansı bulunmadığını ifade etti: “Maalesef çamaşır makinesi büyüklüğündeki Ebb ve Flow’ın çarpışması yerden görülebilecek kadar net olmayacak” dedi.
NASA’DAN İKİNCİ BOMBARDIMAN
NASA, 9 Ekim 2009 tarihinde “Lunar Crater Observation and Sensing Satellite” (LCROSS) adı verilen uzay aracıyla Ay’ı vurmuştu.Su bulmak için yapılan denemede, Ay yüzeyinde yaşanan çarpışmanın etkisiyle yüzeyden 15 km öteye parçalar savrulmuş ve buz halde su bulunmuştur.
