T.C. ADALET BAKANLIĞI VE T.C. MİLLÎ EĞİTİMBAKANLIĞI ÖĞRENCİLERDE HUKUK BİLİNCİNİN GELİŞTİRİLMESİ UYGULAMALARI VE “HUKUK VE ADALET” DERSİ
ÖĞRETİM PROGRAMI GELİŞTİRMEK İÇİN İŞBİRLİĞİ PROTOKOLÜ
Protokolün Amacı
Madde 1- Bu Protokolün amacı, Adalet Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı işbirliğinde öğrencilerde hukuk bilincinin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yürütülmesi ve bu çalışmaların “Türkiye’de Adalete Daha İyi Erişim İçin Koruyucu Hukuk Uygulamalarının Geliştirilmesi Projesi” ile desteklenmesidir.
Taraflar
Madde 2- Bu Protokolün tarafları Adalet Bakanlığı ile Millî Eğitim Bakanlığıdır.
Dayanak
Madde 3- Bu Protokol 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu, 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu, 6287 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 2992 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanuna dayanılarak
hazırlanmıştır.
Protokolün Konusu
Madde 4- Bu Protokolün konusu ilkokul ve ortaokul derslerinin öğretim programlarında hukuk ve adalet ile ilişkili kazanımları temel alarak, öğrencilerin temel hukuk kavramlarına ilişkin anlayışlarının ve hukuk bilincinin geliştirilmesi ile ortaokul 6. ve/veya 7. sınıf öğrencileri için seçmeli “Hukuk ve Adalet” dersi öğretim programının geliştirilmesidir.
Protokolün Kapsamı
Madde 5- Bu Protokol kapsamında aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilecektir:
5.1. İlköğretim okullarında (ilkokul ve ortaokullarda) yürürlükte olan öğretim programlarının taranarak hukuk bilincinin geliştirilmesi ile ilişkili kazanımların belirlenmesi.
a) Öğrencileri temel hukuk kavramları ve hukuki süreçler hakkında bilinçlendirmek için, öğretim programlarındaki kazanımları temel alarak uygulama materyalleri ile afiş, broşür gibi tanıtım materyalleri geliştirilecektir. Protokol kapsamında geliştirilen materyallerin telif hakları Millî Eğitim Bakanlığına ait olacaktır. Bu kapsamda yapılacak çalışmalar Milli Eğitim Bakanlığının bütçe imkânları elverdiği ölçüde devam edecektir. Adalet Bakanlığı da bütçe imkânları çerçevesinde bu konuda katkıda bulunacaktır.
b) Kazanımların taranması ile hukuk bilinci geliştirme açısından ortaya çıkan mevcut durumu da dikkate alarak, Milli Eğitim Bakanlığının ileride yapacağı program geliştirme ve güncelleme çalışmalarında değerlendirilmek üzere, farklı sınıflar için hukuk bilincinin geliştirilmesiyle ilgili kazanım önerileri geliştirilecektir. Bu önerilerin milli eğitimin temel politikalarıyla uyumlaştırılması, kabul edilmesi ve uygulanması Milli Eğitim Bakanlığının onayına bağlıdır.
5.2. Ortaokul 6. ve/veya 7. sınıflarındaki “Hukuk ve Adalet” dersinin çerçeve öğretim programının geliştirilmesi “Hukuk ve Adalet” dersinin çerçeve öğretim programını geliştirmek için Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü ile Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı tarafından “Hukuk Bilinci Geliştirme Komisyonu” adıyla ortak bir komisyon oluşturulacaktır.
Bu komisyon, öğrencilerin gelişim özelliklerini de göz önünde bulundurarak çerçeve programın kazanımlarını ve içeriğini belirleyecektir. Bununla birlikte, çerçeve öğretim programında aşağıdaki konulara yer verilmesi örnek ve çalışma grubuna yol gösterici mahiyettedir.
• Temel Hukuk Kavramları
• Haklar ve Sorumluluklar
• Adaletin Önemi
• Toplumsal Değişme ve Adalet
• Hukuk ve Kanunlar
• Yargılama Süreçleri
• Mahkemeler
5.3. “Hukuk ve Adalet” dersi için örnek öğretim materyali geliştirilmesi Ortaokul 6. ve/veya 7. sınıflarındaki “Hukuk ve Adalet” dersi için uygulama ve tanıtım materyali (kitap, broşür, afiş, vb.) geliştirilecektir.
Hedef Grup
Madde 6- Protokolün hedef grubu ilköğretim okulu (ilkokul ve ortaokul) öğrencileridir.
Hukuk Bilinci Geliştirme Komisyonu
Madde 7- Bu Protokol kapsamında en az 7 üyeden oluşan ortak bir komisyon kurulacaktır. Bu komisyonun üyeleri, Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğünce belirlenecek uzmanlar ile Adalet Bakanlığınca belirlenecek yargı profesyonellerinden oluşacaktır.
Komisyonun görevleri şunlardır:
1. İlköğretim okullarında (ilkokul ve ortaokullarda) yürürlükte olan öğretim programlarının taranarak hukuk bilincinin geliştirilmesi ile ilişkili kazanımların belirlenmesi, uygulama ve tanıtım materyallerinin geliştirilmesi (Protokolün 5.1 numaralı maddesinde açıklanmıştır.).
2. “Hukuk ve Adalet” dersinin öğretim programının geliştirilmesi (Protokolün 5.2 numaralı maddesinde açıklanmıştır).
3. Hukuk ve Adalet” dersi için örnek öğretim materyali geliştirilmesi (Protokolün 5.3 numaralı maddesinde açıklanmıştır).
Eğiticiler
Madde 8- Hukuk bilincinin geliştirilmesi amacıyla okullarda gerçekleştirilecek uygulamalarla seçmeli “Hukuk ve Adalet” dersi öğretim programının tanıtımı için yapılacak hizmet içi eğitimler, öncelikle öğretim programının geliştirilmesinde görev alan uzmanlar tarafından yapılacaktır.
Milli Eğitim Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı bu Protokol kapsamında okullarda yapılacak olan eğitim-öğretim etkinliklerinde öğretmenlere yardımcı olmak üzere yargı profesyonellerinin desteğini talep edebilirler.
Sorumlu Birimler
Madde 9- Bu Protokolün uygulanması konusunda Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı ile Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü sorumlu birimlerdir.
Tarafların Yükümlülükleri
Madde 10 - Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığının yükümlülükleri şunlardır.
1. Hukuk bilincinin geliştirilmesine yönelik materyaller ile Hukuk ve Adalet dersi çerçeve öğretim programının Millî Eğitim Bakanlığıyla işbirliği içinde geliştirilmesi,
2. Öğretim programı ve materyal geliştirme çalışmalarında gereken teknik desteğin, materyal ve mekânın, uzman ve akademisyen desteğinin sağlanması,
3. Hukuk ve Adalet seçmeli dersi öğretim programının uygulanması ve hukuk bilincinin geliştirilmesi için hazırlanacak materyallerin Millî Eğitim Bakanlığı onayından sonra pilot uygulama yapılacak olan okullara dağıtılmak üzere İl Milli Eğitim Müdürlüklerine teslim edilmesi,
4. İlkokul ve ortaokul derslerinde çocuklarda hukuk bilincinin geliştirilmesiyle ilişkilendirilecek ders kazanımlarına yönelik materyal hazırlanmasında mekân, materyal ve kaynağın sağlanması,
5. Bu Protokol kapsamında düzenlenecek olan hizmet içi eğitimlerde görev alacak eğiticilerin Millî Eğitim Bakanlığı ile işbirliği içinde belirlenmesi ve bu organizasyonun idari, teknik ve malî yönlerden sorumluluğunun üstlenilmesi,
6. Bu Protokol kapsamında okullarda yapılacak pilot uygulamaların Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü ile birlikte “izleme ve değerlendirme” çalışmalarının yapılması.
Madde 11 -Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğünün yükümlülükleri şunlardır.
1. Hukuk Bilinci Geliştirme Komisyonu üyeleri aracılığıyla, ilkokul ve ortaokuldaki derslerin kazanımlarının taranarak çocuklarda hukuk bilinci geliştirme ile ilişkilendirilebilecek nitelikteki kazanımların belirlenmesi ve Adalet Bakanlığı ile işbirliği yapılarak bu kazanımlarla ilgili ders saatlerinde kullanılmak üzere öğretim materyalleri hazırlanması,
2. Bu Protokol kapsamında oluşturulan Hukuk Bilinci Geliştirme Komisyonu tarafından geliştirilecek olan “Hukuk ve Adalet” dersi öğretim programının onaylanması için Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığına sunulması,
3. Hizmet içi eğitimlere katılacak öğretmenlerin belirlenmesi ve görevlendirilmesi,
4. Hukuk bilincinin geliştirilmesine yönelik program geliştirme ve güncelleme çalışmalarının yürütülmesi.
İşbirliği Yapılacak Kurum ve Kuruluşlar
Madde 12- Protokol kapsamında aşağıdaki kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde çalışılacaktır.
Milli Eğitim Bakanlığı
a) Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı,
b) Strateji Geliştirme Başkanlığı,
c) Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü,
d) Hukuk Müşavirliği
e) İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri
Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu,
Türkiye Adalet Akademisi,
Cumhuriyet Başsavcılıkları,
Adalet Komisyonu Başkanlıkları,
Türkiye Barolar Birliği,
Eğitim Fakülteleri,
Hukuk Fakülteleri,
UNDP (Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı)
Protokolün Süresi
Madde 13- Protokolün süresi üç (3) yıldır.
Protokolün Sona Ermesi
Madde 14- Tarafların iş bu Protokolle kendilerine yüklenen yükümlülük ve sorumlulukları yerine getirmemeleri, bu durumun süreklilik arz etmesi ve hizmetlerin yürütülemez hale gelmesinin anlaşılması halinde diğer taraf durumdan haberdar edilmek suretiyle yapılacak ortak bir toplantıyla sebepleri de belirtilmek kaydıyla uzlaşmaya varılarak protokol sona erdirilir.
Protokolde Belirtilmeyen Hususlar
Madde 15- Protokolde hüküm altına alınmayan hususlar, taraflar arasında iyi niyet, karşılıklı anlayış ve uzlaşma kuralları çerçevesinde çözümlenir.
Tebligat Adresi
Madde 16- Bu Protokole ilişkin olarak yapılan bütün yazışma ve tebligatlar aşağıdaki adreslere iletilir. Adres değişikliği yazılı olarak tebliğ edilmediği sürece bu adreslere yapılan bildirimler geçerlidir.
Madde 17- İmza tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan ve 17 maddeden müteşekkil iş bu Protokol, 03/12/2012 tarihinde iki nüsha olarak tanzim ve imza edilmiştir.
Ömer DİNÇER
Millî Eğitim Bakanı
Sadullah ERGİN
Adalet Bakanı
